یکی از پرسش های شایع در همه سطوح این است که «کدام مقتل بهتر است؟»
به باور نگارنده - که البته فقط برای خود او حجت است!- بر ای عموم مردم، مقتل جامع سید الشهداء حجت الاسلام و المسلمین استاد مهدی پیشوایی بهترین مقتل است، هرچند در برخی مطالب با آرای ارائه شده در آن کتاب همراه نیستم. ولی برای خواص و عموم طلاب و مداحان دانشنامه امام حسین- علیه السلام- منتشر شده از سوی دار الحدیث را بهترین مقتل می دانم. توضیح این که:
مقتل جامع گزارشی عمل کرده است و دید موسعی دارد؛ مانند تاریخ یعقوبی ابن واضح اما دانشنامه مثل تاریخ طبری و بحار الانوار مجلسی مطالب را با چینش روایات و نصوص دنبال کرده است. این روش دانشنامه فرصت مهمی برای تحلیل و اجتهاد و فهم و درک بهتر مخاطبان بر اساس نصوص به دست می دهد . چه بسا انسان مطلبی از نصوص دریافت کند که نویسنده به آن توجه نداشته است و یا نخواسته به آن بپردازد و یا مجالی برای پرداختن به آن نبوده است. در این خصوص گفتنی های ارزشمندی وجود دارد که فعلا مجال بیان آن ها نیست. از ویژگی های مهم دانشنامه این است که نصوص را از کتب و منابع اصلی نقل کرده اند که در جلد نخست آن را توضیح داده اند ، هر چند نگاه نگارنده کمی ضیق تر است. البته در انتخاب نام بد ذوقی کرده اند؛ زیرا «دانشنامه» معمولا بر آثاری گذاشته می شود که الفبایی و مثل دائره المعارف هاست، لیکن این کتاب دقیقا یک مقتل و تاریخ سید الشهداء با سیر منطقی در ارائه حوادث تاریخی است. خوب است عنوان غلط انداز آن تغییر کند. نکته بعد این است که ترجمه این کتاب در برخی موارد که مراجعه کرده ام، خالی از آسیب نبوده است، از این رو مراجعه کنندگانی که نمی توانند از متن اصلی استفاده کنند، باید همواره ترجمه را با متن تطبیق کنند. البته این اشکال و آسیب گریبان گیر بسیاری از ترجمه هاست و چه بسا این ترجمه نسبت به برخی ترجمه ها یک سر و گردن بلندتر باشد!
نکته بعد این است که این کتاب در 14 جلد منتشر شده ولی خلاصه ای از آن در دو جلد از سوی انتشارات دار الحدیث منتشر شده است . این کتاب به صورت نرم افزار نیز ارائه شده است. سخنم را با این مطلب به پایان می برم که هرچند این کتاب را در قیاس با دیگر کتب و مقاتل مناسب تر و از جهاتی به مراتب بهتر می دانم ، بلکه از ابعادی و در ویژگی هایی اصلا قابل قیاس نمی دانم، لیکن نباید از برخی نکات و تحلیل های زیبای برخی مقاتل غافل شد . خوب است نخست به این کتاب و سپس به کتب دیگر رجوع شود. نگارنده برای آشنایی بیشتر مخاطبان خود با این کتاب، فهرست همه اجزای آن را در ذیل ارائه می کنم. مطالعه مکرر فهرست آن برای کسانی که هل منبر و مداحی هستند، بی تردید فواید مهمی دارد:
فهرست اجمالی
دانشنامه امام حسین علیه السلام بر پایه قرآن و حدیث 1
پیش گفتار... 7
درآمد... 21
بخش یکم : زندگى خانوادگى امام حسین علیه السلام...127
بخش دوم : فضیلت ها و ویژگى هاى امام حسین علیه السلام...395
دانشنامه امام حسین علیه السلام بر پایه قرآن و حدیث 2
ادامه فصل دوم : فضیلت هاى مشترک با برادر... 7
فصل سوم : فضیلت هاى ویژه امام حسین علیه السلام ... 73
فصل چهارم : شایستگى هاى اخلاقى امام حسین علیه السلام ... 89
فصل پنجم : ویژگى هاى عبادى امام حسین علیه السلام ... 161
فصل ششم : برخى کرامت هاى دیده شده از امام حسین علیه السلام ... 169
بخش سوم : دلایل امامت امام حسین علیه السلام و فرزندانش...183
بخش چهارم : امام علیه السلام ، پس از پیامبر صلى الله علیه و آله ، تا شهادت پدر...323
بخش پنجم : امام حسین علیه السلام ، پس از شهادت پدر ، تا قیام عاشورا...421
دانشنامه امام حسین علیه السلام بر پایه قرآن و حدیث 3
ادامه بخش پنجم : امام حسین علیه السلام ، پس از شهادت پدر ، تا قیام عاشورا... 7
بخش ششم : پیشگویى در باره شهادت امام حسین علیه السلام... 165
بخش هفتم : خروج امام حسین علیه السلام از مدینه تا ورود به کربلا... 321
دانشنامه امام حسین علیه السلام بر پایه قرآن و حدیث 4
ادامه بخش هفتم : خروج امام حسین علیه السلام از مدینه تا ورود به کربلا... 7
دانشنامه امام حسین علیه السلام بر پایه قرآن و حدیث 5
ادامه فصل ششم : مخالفان رفتن امام علیه السلام به سمت عراق... 7
فصل هفتم : از مکّه تا کربلا... 47
بخش هشتم : از رسیدن امام حسین علیه السلام به کربلا ، تا شهادت...349
دانشنامه امام حسین علیه السلام بر پایه قرآن و حدیث 6
ادامه فصل یکم : امام علیه السلام در محاصره دشمن... 7
فصل دوم : نگاهى به میدان نبرد... 79
فصل سوم : شهادت یاران امام حسین علیه السلام ... 175
دانشنامه امام حسین علیه السلام بر پایه قرآن و حدیث 7
ادامه بخش هشتم : از رسیدن امام حسین علیه السلام به کربلا ، تا شهادت...7
بخش نهم : پس از شهادت... 293
دانشنامه امام حسین علیه السلام بر پایه قرآن و حدیث 8
ادامه بخش نهم : پس از شهادت... 7
دانشنامه امام حسین علیه السلام بر پایه قرآن و حدیث 9
بخش دهم : بازتاب شهادت امام حسین علیه السلام و فرجام کسانى که در کشتن امام علیه السلام و یارانش نقش داشتند...7
بخش یازدهم : عزادارى و گریه براى امام حسین علیه السلام...331
دانشنامه امام حسین علیه السلام بر پایه قرآن و حدیث 10
ادامه بخش یازدهم : عزادارى و گریه براى امام حسین علیه السلام...7
بخش دوازدهم : نمونه مرثیه هایى که در سوگ امام حسین علیه السلام و یارانش سروده شده اند...185
بخش سیزدهم : زیارت امام حسین علیه السلام...423
دانشنامه امام حسین علیه السلام بر پایه قرآن و حدیث 11
ادامه بخش سیزدهم : زیارت امام حسین علیه السلام... 7
دانشنامه امام حسین علیه السلام بر پایه قرآن و حدیث 12
ادامه بخش سیزدهم : زیارت امام حسین علیه السلام... 7
بخش چهاردهم : مزار امام حسین علیه السلام... 357
دانشنامه امام حسین علیه السلام بر پایه قرآن و حدیث 13
بخش پانزدهم : حکمت ها...7
دانشنامه امام حسین علیه السلام بر پایه قرآن و حدیث 14
باب پنجم : حکمت هاى اخلاقى و عملى... 113
باب ششم : حکمت هاى جامع... 287
باب هفتم : حکمت هاى گوناگون... 319
باب هشتم : حکمت هاى منظوم... 401
باب نهم : تمثّل جُستن امام علیه السلام به اشعار شاعران... 471
باب دهم : دیوان منسوب به امام حسین علیه السلام ... 479